De Koude Oorlog

Samenvatting van Feniks geschiedenis. Bevat de belangrijkste info uit H7. Geschreven door Robin Boers voor toetsweek 3 van leerjaar 3VWO.

KA

Van wereldoorlog naar Koude Oorlog

Tijdens het eind van WO2 vluchtten veel Duitsers uit Polen, Tsjechoslowakije en de oostelijke Duitse provincies terug naar (West-)Duitsland. Roostevelt (VS), Churchill (GB) en Stalin (USSR) hadden in die tijd ook meetings waar ze spraken over de oorlog en hoe het verder moest na de oorlog. Zolang ze een gemeenschappelijke vijand hadden konden ze overweg, maar nadat Duitsland de oorlog verloren had bleek dat ze veel onderlinge verschillen hadden. Ze waren het wel eens over:

Europa raakte verdeeld in twee invloedssferen, want zowel de Amerikanen als de Sovjets bleven in Europa na de oorlog. In het Oosten raakte de communisten onder invloed van de Sovjet-Unie aan de macht. Hierdoor steeg de angst voor “het Rode gevaar”. Mensen waren bang dat de communisten West-Europa ook zouden overnemen. De Amerikaanse president vroeg en kreeg van Congress om militaire steun om Europa zich te helpen weren tegen communisten. Dit was in reactie op het feit dat Griekenland en Italië communistisch dreigde te worden.

De economische samenwerking ging niet goed. Landen hielden zich niet aan de gemaakte afspraken. Er ontstonden voedseltekorten in het westen door de slechte levering van de Sovjet-Unie (waar de landbouwgebieden waren) en de vele vluchtelingen. Daarom besloten de VS en GB hun zones bij elkaar te voegen. De Fransen joinden ook. Ze wilde de chaos stoppen door de economie te herstellen. Dit deden ze door zonder toestemming van de Sovjet-Unie een nieuwe munt in te voeren: de Duitse mark. Daarom blokkeerde de Sovjet-Unie de toegang tot West-Berlijn. Ipv. Berlijn op te geven besloot het Westen Berlijn via vliegtuigen te bevoorraden.

De VS, GB en FR tekende een nieuwe democratische grondwet, waardoor de Volksrepubliek Duitsland ontstond. Daarop maakte Rusland de Russische bezettingszone ook een eigen staat: de Duitse Democratische Republiek (die eigenlijk gewoon communistisch was). Er werd ook een grote muur door het midden van Berlijn gebouwd, om het Westen van Rusland te scheiden. Dit leidde tot militaire samenwerking in West-Europa. De NAVO werd opgericht. Als dan één Europees land zou worden aangevallen zouden alle andere landen dat land helpen.

Eerst was het niet zeker of West-Duitsland wel onderdeel van de NAVO mocht worden, maar na zes jaar overleg werd besloten dat het mocht. Dat vond Stalin niet bepaald fijn, en richtte het Warschaupact op. Daarin werkte de Sovjet, Oostblok-landen en Oost-Duitsland zowel militair als economisch samen.

Er onstond een wapenwedloop tussen NAVO en de Warschaupactlanden.

Atoomwapens

In de Koude Oorlog onstond een wapenwedloop tussen de VS en Rusland, waarbij gigantische hoeveelheden atoomwapens gemaakt werden.

Ze konden ze uit vliegtuigen gooien, met onderzeeërs afschieten en met geheime raketinstallaties. Ook vlogen er permanent vliegtuigen boven elkaars grenzen, zodat gelijk bommen terug gegooid zouden kunnen worden in het geval de ander een bom zou gooien.

De hoeveelheid bommen die gemaakt werd kan je uitleggen met het First-Strike principle. Je wil niet dat de ander als eerste een bom gooit, dus maak je hem bang door 10x zoveel bommen te maken. Omdat er sprake was van MAD, allebei de landen zouden ten onder gaan als iemand een bom zou gooien, ontstond er een soortvan vrede.

1 megadeath = 1 miljoen doden.

De jeugd was het nieteens met de atoomwapens. Ze hadden een goede educatie gehad, en de economie was goed. Het ging dus veel beter dan de periode daarvoor.

Bij de Cubacrisis ging het bijna fout toen een Sovjet onderzeeër door een miscomminucatie bijna een raket richting Amerika had gestuurd. Gelukkig is het vanwege goede diplomatiek achter de schermen niet misgegaan.

Mensen zijn door de ontplofte kerncentrales Chernobyl en Fukushima bang voor kernenergie, terwijl het een krachtige en schone energiebron is.

Aan de leiband van Moskou

Stalin wilde Oost-Europa als bufferzone tussen hem en het Westen hebben. Ook gebruikte hij het voor de wederopbouw van de Sovjet-Unie. Daarom werden veel landen in Oost-Europa satelietstaten van Rusland. Hij bracht communisten aan de macht in al deze landen. Om de macht te behouden was veel spionage en geweld nodig. Iedereen die niet in het communistische systeem van Stalin paste ging naar de strafkampen. 1 op de 50 mensen zat in de geheime dienst. Duizenden mensen werden opgesloten in deze kampen.

Nadat Stalin overleed kwam Chroesjtsjov aan de macht. Hij vertelde in een toespraak over het machtmisbruik, economische, politieke en militaire blunders van Stalin. Dit startte de dooi. De Sovjet-Unie werd ont-stalint. In satelietstaten braken protesten af en Hongarije probeerde zich af te splitsen. Dat ging hem echter te ver, en Chroesjtsjov sloeg de protesten neer.

Chroesjtsjov werd afgezet en vervangen door Brezjnev. Hij sloeg de Praagse Lente neer (het democratiseren van Praag). Hij liet blijken dat de Oostbloklanden de Sovjet-Unie moesten volgen en geen zelfstandige regering mochten hebben.

Het einde van de Koude Oorlog

In de Sovjet-Unie kwamen ze er achter dat de planeconomie van het communisme niet goed werkte. Het zorgde voor bureaucratie die productieprocessen vertraagde. Daarom besloot Gorbatsjov, de opvolger van Brezjnev, een een beperkte vrijmarkteconomie in te voeren. Hij wilde peresstrokja (hervorming) en glasnost (openheid). Hij bezuindigde ook op het leger en stopte de wapenwedloop. Door de glasnost kregen rijke / belangrijke mensen nu meer kritiek. Daarom werd Gorbatsjov veel tegengewerkt.

Bij onrust in Oost-Europa zou de Sovjet-Unie normaal helpen, maar Gorbatsjov had er genoeg van. De Oostbloklanden moesten vanaf nu zelf de macht zien te behouden zonder zijn hulp. Hongarije opende de grens met Oostenrijk, waarna veel mensen uit de DDR (Russisch Duitsland) via Hongarije naar het westen vluchtte. Ook viel de (Berlijnse) muur. Binnen een jaar waren overal in Oost-Europa niet-communistische regeringen.

Hierna wilde de leider van Duitsland, Helmut Kohl Oost- en West-Duitsland verenigen. Maar ook na het samenvoegen van de landen bleven er grote verschillen tussen het Oosten en Westen, omdat in het oosten veel meer armoede heerste.

Door de vrije markt in Rusland stegen de prijzen, maar bleven de lonen laag. Dit leidde tot ontevredenheid. Ook zorgden de openheid (glasnost) ervoor dat sommige volken zich wilde afsplitsen. Gorbatsjov wilde niet dat de Sovjet-Unie uit elkaar zou vallen maar wilde ook geen geweld gebruiken. Na anderhalf jaar was de Sovjet-Unie uit elkaar gevallen in 15 staten. Dit betekende ook het einde van de Koude Oorlog, omdat het communistische systeem (grotendeels) verdween. De enige supermacht die overbleef was de VS.