Prehistorie

Deze samenvatting gaat over de prehistorie. Prehistorie is alles van voordat het schrift is uitgevonden.

Van aap naar mens

Het begint allemaal met de mensapen. De evolutietheorie is een wetenschappelijke verklaring van het ontstaan van de mens, die door Darwin is uitgevonden. Vanuit de mensapen ontstond dankzij een langzame evolutie eerst de homo habilis, en vervolgens de homo erectus. Vanuit de homo erectus ontstond later de homo sapiens. Dat waren de eerste ‘slimme’. Later ontstonden de homo sapiens sapiens. (Dat zijn wij!) Die rond 40.000 v.Chr. naar Europa trokken. Hier leefde toen al een menssoort: de homo sapiens neanderthalensis, ook wel de neanderthalers genoemd. Zij zijn alleen 28.000 v.Chr. langzaam uitgestorven. Waarschijnlijk zijn ze verdreven door de cro-magnon mensen uitgemoord en verdreven, of zijn ze door vermenging van de soorten gestopt te bestaan als aparte soort.

Jagers en boeren

De jagers die vroeger in Europa leefde waren erg afhankelijk van de natuur. De periode waarin de jagers-verzamelaars leefde wordt ook wel de steentijd genoemd, omdat hun werktuigen van steen gemaakt waren. Een groep van jagers-verzamelaars bestond uit zo’n 20 personen. Ze leefde als nomaden. Dat betekent dat ze van plek naar plek trokken. Zodra het eten op was, of het weer slecht was, vertrokken ze. Dan bouwde ze ergens anders een nieuw kamp. Zo’n kamp bestond uit hutten, en soms grotten. Ze hadden omdat ze rondtrokken geen grote huizen, want ze vertrokken na een tijdje toch weer. Rond 10.000 v.Chr. steeg de temperatuur, waardoor er meer dieren in Europa leefde. Doordat er meer voedsel was, hoefde de jager-verzamelaar niet meer rond te trekken. Ze konden op een plek blijven. Rond diezelfde tijd vonden de jager-verzamelaars in de Vruchtbare Halve Maan (waar nu Irak, Iran eb Syrië liggen) de landbouw en veeteelt uit. Daar ontstond een agrarische samenleving. Doordat de gevolgen zo groot waren, noemen we het een landbouwrevolutie. Het duurde lang voordat de kennis naar Europa was verhuisd, maar tussen 6000 en 5000 v.Chr. was het eindelijk zover. Rond 5300 v.Chr. vestigde er zich de eerste boeren in Zuid-Limburg. Dankzij de landbouwrevolutie kon de samenleving groeien, en de dorpjes werden steeds groter. De grootste had wel 200 inwoners. Ze bouwde nu grote boerderijen, die soms wel 3 generaties bleven staan. Ook zijn er uit die tijd potten gevonden. Daarin sloegen de boeren hun voedsel op. Vanaf 3000 v.Chr. kwamen er in Nederland geen jagers-verzamelaars voor.

De Nijl

De Nijl is een rivier van Egypte. 1 keer per jaar overstroomde de Nijl. Daardoor stonden de akkers van de boeren onder water. Wanneer de rivier zich terug trok, bleef er vruchtbaar slib (modder) liggen op de akkers. Daardoor waren er grote oogsten. Als gevolg groeide de bevolking van Egypte.

Het oude Egypte

Tussen 3500 en 3000 v.Chr. gingen de steden in Egypte samenwerken. Daardoor ontstonden 2 gebieden, boven-Egypte en beneden-Egypte. Rond 3000 v.Chr. veroverde de leider van boven-Egypte het noordelijke beneden-Egypte. Egypte werd hierdoor een staat. De farao werd bij het besturen van Egypte geholpen door ambtenaren, ministers en zijn vizier. Dat was de belangrijkste minister, die de macht had over het irrigatiesysteem, en de wetten. Omdat het besturen van Egypte ingewikkeld was, ontwikkelde de Egyptenaren het schrift (een systeem om gesproken taal zichtbaar te maken, en in ruimte en tijd te verplaatsen). Ze waren de tweede, in Mesopotamië gebruikte ze het spijkerschrift al sinds 3500 v.Chr.

Verschillen in aanzien in Egypte

Door de landbouwrevolutie hoefde niet iedereen meer boer te zijn. Daardoor kwamen er nieuwe beroepen en dus ook verschillen in aanzien. Aanzien is hoe mensen naar je kijken. Of je belangrijk bent, en of mensen tegen je op kijken. Bovenaan in de “aanzien-piramide” staat de farao. Daarna komen zijn familieleden, de vizier en de priesters. Daaronder de ambtenaren en schrijvers. En daaronder de ambachtslieden, soldaten, en boeren. Onderaan staan de slaven. Die hadden geen aanzien.

Godsdiensten

Van de jagers en boeren weten we niet zeker welke goden zij vereerde, of hoeveel, maar van de Egyptenaren wel. Zij hadden een polytheïstische godsdienst. Dat betekent dat ze meerdere goden vereerde. Omdat de Egyptenaren afhankelijk waren van de Nijl en de natuur, verklaarde ze de dingen die er gebeurde met goden. Daarom zien veel Egyptische goden er als dieren uit. Ook geloofde ze in het leven na de dood. Osiris was de god van het dodenrijk. Hij bepaalde of je erin mocht. Om te bepalen of je een goed leven had gehad, weegde ze je hart. Als het lichter dan een veer was, werd je toegelaten. De rijke mensen, zoals de farao werden gemummificeerd, en kregen een mooi graf. De armen werden gewoonweg begraven in het zand. Mummificeren ging zo:

Eerst worden de organen verwijderd, en in speciale vazen bewaard: canopen.
Daarna wordt er zout over het lichaam gelegd, om vocht te verwijderen.
Het lichaam wordt na ongeveer 70 tot 90 dagen schoongemaakt, en gebalsemd met geurige olie.
Alle lichaamsholten worden gevuld met doeken, stro, klei en kruiden.
Daarna wordt het lichaam in doeken gewikkeld, zodat er een mummie ontstaat.
Het hart wordt teruggeplaatst, (dat heeft de overledene nog nodig in het hiernamaals) onder een amulet van scarabee, maar de rest van de organen blijft in de canopen.

Algemene tijdbalk

40.000 v.Chr. - Homo sapiens trekken naar Europa
32.000 v.Chr. - Grottekening van Chauvet
28.000 v.Chr. - Neanderthalers uitgestorven
10.000 v.Chr. - Einde laatste ijstijd, landbouwrevolutie
5300 v.Chr. - Eerste boeren in Zuid-Limburg
3500 v.Chr. - Het spijkerschrift ontstaat
3500 v.Chr. - De boeren van de trechterbekercultuur bouwen de hunebedden
3000 v.Chr. - Een farao krijgt de macht over Egypte
1279 v.Chr. - Farao Rames II regeert over Egypte

Prehistorie

Van aap naar mens

Jagers en boeren

De Nijl

Het oude Egypte

Verschillen in aanzien in Egypte

Godsdiensten

Meta

Wat is een hoogontwikkelde cultuur?

Wat is een landbouwsamenleving?

Hoe werd het schrift uitgevonden?

Algemene tijdbalk